Wayuunaiki
Tüla a´anajüka sükuwaipa kasa´a yaa Kolompia tüla Pensiones Kolpesioneka´a, shiyeja´a tüla Empresa´a Industrialka süma Comercialka sajin tüla Estadoko a´anajaka sükuwaipa tüla Entidad financiera kapülajaka tüla ka´a jamüin sümajatu tüla Ministerio sajinka A´ayatawa.
A´anaja tüla Decreto ayawajushika 309 sajin tüla kashi febrero 2017, sünaijeka tüla anataka süküwaipa “Por el cual se modifica la estructura de la Administradora Colombiana de COLPENSIONES” sümaka alijuna shiratüin sükuwaipa süpüla a´anaijatuin süma kojutüijatüin tu waküwaipaka kajamüin Wayuu wayaa sa´ainmajüin wayaa wantapa´a sünain tüla laülapa wayaa.
Anaja´a:
A´anaja tüla sulüjejatüka Karraroütaka 155 sajüin tüla ley sümaka alijuna 1151 süjatuja tüla juyaa 2007, a´anaja tüla, tüla a´anajüka sükuwaipa kasa ya Kolompia tüla Kolpesioneka´a, sümasuja tüla SISTEMA GENERAL DE PENSIONES sümaka alijuna süchajai sükuwaipa süma sünajin tüla administración estatal del Régimen de Prima Media con Prestación Definida y la administración del Sistema de Ahorro de Beneficios Económicos Periódicos de que trata el Acto Legislativo 01 de 2005 sümaka alijuna sümaja tüla kararoutaka sümaka tüla Constitucion tüla laülaka ley sümajala alijuna.
Wayaatakalü Achiru>a:
Tuü Kolpensioneka´a shieé wanee müliüsuka yaa sülu tuü maaka yaa kolompia shiyeja´a tuü anatakaja suüküwaipa tuü Régimen de Prima Media con prestación definida (RPM), Sümaja tüla sümaneyaka´a wayuu a´apüsuü ana´alü süma kojüta´a namüin na´a kolompianakana nepishüayaa sünaije tüla a´ainmajaka wa´ashirra, sünainjaa tüla kai e´ere ka´atüin woün, süpülelü tüla pa´asilüaka süna´ain masawaa, laülawa müsüja ka´atewakaa a´ain.
E´era Wayatayaa:
Sünainja tuü juya´a 2022, tuü Kolpensioneka´a e´enajünerrü muüinka tüla a´anakamüin süpuüla a´ainmajin laülapa´a na´a kolompianakana, sa´aüja a´anainmüin tüla e´irakayaka´a na´amüin na wayuukana´a süpüla nojolüin ka´apülein tüla ako´uchajaka neruü ya laülapa e sichíkeje pasirüain wane´e wayuu.
Ko´ojüta´a:
Tüla kolpesioneka´a sümaka alijuna, a´ayatasü süpüla a´anainjatüin tü waküwaipaka ka´ajamüin Wayuu wayaa: “ka´a Wayuu wayaa, sümaa a´ayatalüin wayaa, ko´otirashii wayaa ka´ajamüin suna´anje kojütüin tü wanüikeka”, süjüto wayatain shiyee tü waküjinjatüka müinmayaa:
- Tütaa: weke´erajüin suüchirüje tü wayaatainka, laülashi wayuu sünain tüla wayaatain e´itanakaa wamüin süpuüla ko´üjutüinjanüin ji´ian wamüin.
- Lotüsü Pütchi: lotüsü tü ka´asaka watüma süpüla ko´ojütüinjanüin wayaa, nojosuü ka´asain wanüjülüin.
- Süna´atia a´aküwaipa: ko´ojüsuü suüküwaipa´a Wayuu watüma sünain wana´awain naküwaipa watüma.
- Kojütaa atüma: wanawasü Wayuu wamüin, te´eilü alejejatün shia´a.
- Shiimüin tü wa´amaka: lotüsü kasaa watüma otta waküjuin shiimüin wanepiaa namüin naa wayuukana nepishüayaa.
- Kojütaa Pütchi: lotüsü tü kasaka watüma otta jawatüsü wanüinki.
- A´akalijawa: kojütsü tü wayatainka ka jamüin wakalijüin naa wayuukana süpüla wanatüintüin tüla naküwaipakaa.
Sülaülaya sünain a´anain wayatain:
Kolpensioneka´a sünatüinja tüla a´anajieka´a süküwaipa´a tüla anajiaka´a neruü namüin naa wayuukana tüla a´anataka süküwaipa ka´asa süla ainmajawa soukai süma wa´ata, süpülerüwa tüla pasirüwaka, a´anasüle ka´alapüsü kajamüin laülasü tüla sükuwaipaka ere´e mekerüin süchirüwa süla a´anain suküwaipa tüla wayaatayaka´a.
Tüla BEPS sümaka alijuna shie´e wanee a´anatía sükuwaipa neerü süpüla a´anaijatüin tüla waküwaipakaa wa´atapa sünain tüla laulawakaa, süjünala tüla laülaspiakaa yaa süpaa tü ma´apaka yaa Kolompia süma tüla Kolpensioneska, süpüla a´anainjatüin waküwaipa naa Wayuukana, naa nojolikanaa e´ein amanaa tüla cotizar para una pensión sümaka alijuna, a´anasüle süpüla wakoüshilin wa´anesü na´ama süpüla wa´atüin sünain tüla laulawakaa a´anain sünain ka´anesaa.
A´ajutüshü sümüin süpüshüaya Wayuu e´ekei laula sünain tüla 18 ekeetaya süyashü tüla e´ekei a´akanajü ne´erü sünain ayanamajaka shiyejaa tüla salario minimo sümakaa alijüna kashiwain, e´eshi süpüla akoüchajin tüla ne´eka wamaa palinshoüwalin müinka 10.000 pesaa e´ekein e´ein amanaa e´esüjaa süla eitain tüla a´anesüka sülü tüla Kolpesioneska kaiwai otta kashiwain süpula sükoüchirainjatüin tüla a´anesükaa süpüla püyülüinjatüin laülapa pia e´esü süpüla püwalajüin piantü süpula tüla kashikaa.
Tüla a´akoüchirakaa sünain tüla BEPS süma alijuna, a´apüsü a´ana kajamüin sainmajüin waküwaipaa e´ere wanee kasaa alatüin wamüin müinkaa tüla oütaka, kaajamüin saaün pükonchirüinja naama tüla ne´ekaa, kaasa tüla pa´atapajakaa püjütaa maa tüla cuenta de ahorros sümakaa alijuna, e´eshile süpula pialajüin piaa sükaa maaka anaüin püküwaipa.
E´ere pükochilin moün mayaa, e´esüle waimaaja müin süpula a´anainjatün püküwaipaa pütaapa sünain tüla laulawakaa a´naja sünain tüla jietka e´esü sünain süyaashi 57 otta shilaa to´olokei sünain nüyashii 62, püchekaale aayatüin pükochijin ne´erü wamaa e´esü püla painlüin.
¿Jamüsü süpula pükelotüin sünain tüla BEPS?
- Pükelotaa moülüyaa otta pükoüchila püneesü süpüla püsaawajüin tüla a´anaka choüjakaa müin otta namuin püpishii.
- Püjütalaa tüla cuenta de ahorros sümakaa alijuna sünain tüla BEPS sajüinka tüla Kolpensioneska.
- Pükelotaa sülü tüla sede electronica sümaka alijuna otta süpula sümaijanüin ayaa tüla BEPS e´ssüle süpula a´achajain tüla shipiakaa Kolpensioneka yaa püeblopaa.
¿Kasaa wainlüinjatükaa süpüla wakoüchajintüin sülü tüla BEPS?
E´esü süpula püntüin a´anain sülü tüla Supergiros sümaka alijuna, me´elü süin tüla yalakaa sülü tüla Supergiroko sümainjanü wayaa tüla akoüchajükaa BEPS sajüinkaa tüla Kolpensioneska, püküjinja tüla sünümeloüinka pücedülain otta sükalia jüyaa joükaa a´aün piaa, sükajaa tüla ke´elachi piaa süpula pünajain sülu tüla akoüchajüka BEPS ke´elapaa shiaa püchütainjatü wanee kalaülountaa sapüinjatü tüla Supergiroko e´ere süpula pilüinjatüin pünülian sünain.
¿Kasayawayuu sa´apaka tüla BEPS wanajale´ein sülü?
- A´apüsüle anaa sümüin anainjatüin aküwaipa:E´süle süpula sa´apüin anaa sünain tüla akoüchilaka jüyaawain, anajashi jayaa kashiwain akoüchilasü tüla ne´eka.
- Ka´asawayuu sapakaa tüla seguro sümaka alijuna: A´apusü anaa namüin naa kasakauinü wamüin kaa jamüin sapüin tüla wata´aka wanajapaa sütuma wanee pasilüawa otta o´ottapa sütumaa wanee ayüliwa.
- A´anaja tüla Sübsidioo sümaka alijuna: Ja´amüsja a´atapa sünain tüla laulawakaa tüla laulashikana sülü tü ma´aka ya kolompia sapüin a´amüin wanee 20% sünain tüla akoüchajinka wamaa, müsükaa wamalein amüin e´ere akoüchajin wanee millon pesoo nayekainü napüin wenee 200.000 mil pesoo müsü süküwaipa.
- Piamawain kashi: Ja´amaja waimain müin tüla pükoüshijüinkaa wamaa tüla laulashikana sülü tü ma´aka ya kolompia sapüin piamawain kashii ne´erü amüin a´ayatalein jayaa wamaa sünain tüla BEPS, sapüin sütapaa anain laulawaa.
Süküjala tüla akoüshijika kashiwain
- A´apunusuü tüla awalajüshika piantü süpula kashika.
- Tüla akoüchajüka BEPS nojoüsü shilatüin sükuwaipa makaa süluwatanüin amüin sünain tüla Kolompia Laulasüka.
- Tüla ne´eka apünakaa jüyawain anatünüsü süküwaipa süpula ayatüinjatüin amüin.
- Tüla ne´erü ajütakaa kashiwain shiee tüla 85% sünainje wanee pükanajüin kashiwain.
Ja´alali Wayaa:
Tüla a´anajüka sükuwaipa kasa´a yaa Kolompia tüla Pensiones Kolpesioneka´a, shiyeja´a tüla Empresa´a Industrialka süma Comercialka sajin tüla Estadoko a´anajaka sükuwaipa tüla Entidad financiera kapülajaka tüla ka´a jamüin sümajatu tüla Ministerio sajinka A´ayatawa.
A´anaja tüla Decreto ayawajushika 309 sajin tüla kashi febrero 2017, sünaijeka tüla anataka süküwaipa “Por el cual se modifica la estructura de la Administradora Colombiana de COLPENSIONES” sümaka alijuna shiratüin sükuwaipa süpüla a´anaijatuin süma kojutüijatüin tu waküwaipaka kajamüin Wayuu wayaa sa´ainmajüin wayaa wantapa´a sünain tüla laülapa wayaa.
Anaja´a:
A´anaja tüla sulüjejatüka Karraroütaka 155 sajüin tüla ley sümaka alijuna 1151 süjatuja tüla juyaa 2007, a´anaja tüla, tüla a´anajüka sükuwaipa kasa ya Kolompia tüla Kolpesioneka´a, sümasuja tüla SISTEMA GENERAL DE PENSIONES sümaka alijuna süchajai sükuwaipa süma sünajin tüla administración estatal del Régimen de Prima Media con Prestación Definida y la administración del Sistema de Ahorro de Beneficios Económicos Periódicos de que trata el Acto Legislativo 01 de 2005 sümaka alijuna sümaja tüla kararoutaka sümaka tüla Constitucion tüla laülaka ley sümajala alijuna.
Wayaatakalü Achiru>a:
Tuü Kolpensioneka´a shieé wanee müliüsuka yaa sülu tuü maaka yaa kolompia shiyeja´a tuü anatakaja suüküwaipa tuü Régimen de Prima Media con prestación definida (RPM), Sümaja tüla sümaneyaka´a wayuu a´apüsuü ana´alü süma kojüta´a namüin na´a kolompianakana nepishüayaa sünaije tüla a´ainmajaka wa´ashirra, sünainjaa tüla kai e´ere ka´atüin woün, süpülelü tüla pa´asilüaka süna´ain masawaa, laülawa müsüja ka´atewakaa a´ain.
E´era Wayatayaa:
Sünainja tuü juya´a 2022, tuü Kolpensioneka´a e´enajünerrü muüinka tüla a´anakamüin süpuüla a´ainmajin laülapa´a na´a kolompianakana, sa´aüja a´anainmüin tüla e´irakayaka´a na´amüin na wayuukana´a süpüla nojolüin ka´apülein tüla ako´uchajaka neruü ya laülapa e sichíkeje pasirüain wane´e wayuu.
Ko´ojüta´a:
Tüla kolpesioneka´a sümaka alijuna, a´ayatasü süpüla a´anainjatüin tü waküwaipaka ka´ajamüin Wayuu wayaa: “ka´a Wayuu wayaa, sümaa a´ayatalüin wayaa, ko´otirashii wayaa ka´ajamüin suna´anje kojütüin tü wanüikeka”, süjüto wayatain shiyee tü waküjinjatüka müinmayaa:
- Tütaa: weke´erajüin suüchirüje tü wayaatainka, laülashi wayuu sünain tüla wayaatain e´itanakaa wamüin süpuüla ko´üjutüinjanüin ji´ian wamüin.
- Lotüsü Pütchi: lotüsü tü ka´asaka watüma süpüla ko´ojütüinjanüin wayaa, nojosuü ka´asain wanüjülüin.
- Süna´atia a´aküwaipa: ko´ojüsuü suüküwaipa´a Wayuu watüma sünain wana´awain naküwaipa watüma.
- Kojütaa atüma: wanawasü Wayuu wamüin, te´eilü alejejatün shia´a.
- Shiimüin tü wa´amaka: lotüsü kasaa watüma otta waküjuin shiimüin wanepiaa namüin naa wayuukana nepishüayaa.
- Kojütaa Pütchi: lotüsü tü kasaka watüma otta jawatüsü wanüinki.
- A´akalijawa: kojütsü tü wayatainka ka jamüin wakalijüin naa wayuukana süpüla wanatüintüin tüla naküwaipakaa.
Sülaülaya sünain a´anain wayatain:
Kolpensioneka´a sünatüinja tüla a´anajieka´a süküwaipa´a tüla anajiaka´a neruü namüin naa wayuukana tüla a´anataka süküwaipa ka´asa süla ainmajawa soukai süma wa´ata, süpülerüwa tüla pasirüwaka, a´anasüle ka´alapüsü kajamüin laülasü tüla sükuwaipaka ere´e mekerüin süchirüwa süla a´anain suküwaipa tüla wayaatayaka´a.
¿Ka´asawayuü tüla BEPS, A´anatíaka sükuwaipa a´ana wa´amüin naa Wayuukana?
Tüla BEPS sümaka alijuna shie´e wanee a´anatía sükuwaipa neerü süpüla a´anaijatüin tüla waküwaipakaa wa´atapa sünain tüla laulawakaa, süjünala tüla laülaspiakaa yaa süpaa tü ma´apaka yaa Kolompia süma tüla Kolpensioneska, süpüla a´anainjatüin waküwaipa naa Wayuukana, naa nojolikanaa e´ein amanaa tüla cotizar para una pensión sümaka alijuna, a´anasüle süpüla wakoüshilin wa´anesü na´ama süpüla wa´atüin sünain tüla laulawakaa a´anain sünain ka´anesaa.
A´ajutüshü sümüin süpüshüaya Wayuu e´ekei laula sünain tüla 18 ekeetaya süyashü tüla e´ekei a´akanajü ne´erü sünain ayanamajaka shiyejaa tüla salario minimo sümakaa alijüna kashiwain, e´eshi süpüla akoüchajin tüla ne´eka wamaa palinshoüwalin müinka 10.000 pesaa e´ekein e´ein amanaa e´esüjaa süla eitain tüla a´anesüka sülü tüla Kolpesioneska kaiwai otta kashiwain süpula sükoüchirainjatüin tüla a´anesükaa süpüla püyülüinjatüin laülapa pia e´esü süpüla püwalajüin piantü süpula tüla kashikaa.
Tüla a´akoüchirakaa sünain tüla BEPS süma alijuna, a´apüsü a´ana kajamüin sainmajüin waküwaipaa e´ere wanee kasaa alatüin wamüin müinkaa tüla oütaka, kaajamüin saaün pükonchirüinja naama tüla ne´ekaa, kaasa tüla pa´atapajakaa püjütaa maa tüla cuenta de ahorros sümakaa alijuna, e´eshile süpula pialajüin piaa sükaa maaka anaüin püküwaipa.
E´ere pükochilin moün mayaa, e´esüle waimaaja müin süpula a´anainjatün püküwaipaa pütaapa sünain tüla laulawakaa a´naja sünain tüla jietka e´esü sünain süyaashi 57 otta shilaa to´olokei sünain nüyashii 62, püchekaale aayatüin pükochijin ne´erü wamaa e´esü püla painlüin.
¿Jamüsü süpula pükelotüin sünain tüla BEPS?
- Pükelotaa moülüyaa otta pükoüchila püneesü süpüla püsaawajüin tüla a´anaka choüjakaa müin otta namuin püpishii.
- Püjütalaa tüla cuenta de ahorros sümakaa alijuna sünain tüla BEPS sajüinka tüla Kolpensioneska.
- Pükelotaa sülü tüla sede electronica sümaka alijuna otta süpula sümaijanüin ayaa tüla BEPS e´ssüle süpula a´achajain tüla shipiakaa Kolpensioneka yaa püeblopaa.
¿Kasaa wainlüinjatükaa süpüla wakoüchajintüin sülü tüla BEPS?
E´esü süpula püntüin a´anain sülü tüla Supergiros sümaka alijuna, me´elü süin tüla yalakaa sülü tüla Supergiroko sümainjanü wayaa tüla akoüchajükaa BEPS sajüinkaa tüla Kolpensioneska, püküjinja tüla sünümeloüinka pücedülain otta sükalia jüyaa joükaa a´aün piaa, sükajaa tüla ke´elachi piaa süpula pünajain sülu tüla akoüchajüka BEPS ke´elapaa shiaa püchütainjatü wanee kalaülountaa sapüinjatü tüla Supergiroko e´ere süpula pilüinjatüin pünülian sünain.
¿Kasayawayuu sa´apaka tüla BEPS wanajale´ein sülü?
- A´apüsüle anaa sümüin anainjatüin aküwaipa:E´süle süpula sa´apüin anaa sünain tüla akoüchilaka jüyaawain, anajashi jayaa kashiwain akoüchilasü tüla ne´eka.
- Ka´asawayuu sapakaa tüla seguro sümaka alijuna: A´apusü anaa namüin naa kasakauinü wamüin kaa jamüin sapüin tüla wata´aka wanajapaa sütuma wanee pasilüawa otta o´ottapa sütumaa wanee ayüliwa.
- A´anaja tüla Sübsidioo sümaka alijuna: Ja´amüsja a´atapa sünain tüla laulawakaa tüla laulashikana sülü tü ma´aka ya kolompia sapüin a´amüin wanee 20% sünain tüla akoüchajinka wamaa, müsükaa wamalein amüin e´ere akoüchajin wanee millon pesoo nayekainü napüin wenee 200.000 mil pesoo müsü süküwaipa.
- Piamawain kashi: Ja´amaja waimain müin tüla pükoüshijüinkaa wamaa tüla laulashikana sülü tü ma´aka ya kolompia sapüin piamawain kashii ne´erü amüin a´ayatalein jayaa wamaa sünain tüla BEPS, sapüin sütapaa anain laulawaa.
Süküjala tüla akoüshijika kashiwain
- A´apunusuü tüla awalajüshika piantü süpula kashika.
- Tüla akoüchajüka BEPS nojoüsü shilatüin sükuwaipa makaa süluwatanüin amüin sünain tüla Kolompia Laulasüka.
- Tüla ne´eka apünakaa jüyawain anatünüsü süküwaipa süpula ayatüinjatüin amüin.
- Tüla ne´erü ajütakaa kashiwain shiee tüla 85% sünainje wanee pükanajüin kashiwain.
_HABLEMOS
